Spotkanie z Jurijem Andruchowyczem

Spotkanie z Jurijem Andruchowyczem, ukraińskim pisarzem i poetą, m.in. laureatem Angelus Literacka Nagroda Europy Środkowej Angelus, który przyjedzie do Katowic promować swoją najnowszą powieść Kochankowie Justycji (Wydawnictwo Warstwy).

Rozmowę poprowadzi krytyczka literacka Anna Kałuża.

Jurij Andruchowycz – urodzony w 1960 roku. Ukraiński poeta, prozaik, eseista, tłumacz i wokalista. Jeden z najwybitniejszych współczesnych twórców literatury ukraińskiej, którego dorobek doceniany był wielokrotnie na arenie międzynarodowej, m.in. laureat Nagrody Herdera, Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus i Międzynarodowej Nagrody Literackiej Vilenica. Polskim czytelnikom znany jest m.in. z powieści Rekreacje (1992), Moscoviada. Powieść grozy (1993), Perwersja (1996) oraz Dwanaście kręgów (2003), zbiorów eseistycznych Erz-herz-perc (1996), Moja Europa (2000, wraz z Andrzejem Stasiukiem), Diabeł tkwi w serze (2006) i Leksykon miast intymnych (2011), a także z tomów poetyckich Piosenki dla martwego koguta (2005) oraz Egzotyczne ptaki i rośliny (2007). W 2005 roku ukazała się płyta Andruchoid, nagrana przez Andruchowycza wspólnie z Mikołajem Trzaską, Wojtkiem Mazolewskim i Maciem Morettim, wówczas też pisarz nawiązał współpracę z wrocławskim zespołem Karbido, z którym nagrał pięć płyt. Mieszka w Iwano-Frankiwsku.

Kochankowie Justycji, książka, która powstawała 27 lat, to zbiór opowieści tylko z pozoru osobnych. Historie ośmiu bohaterów żyjących na przestrzeni od XVII do XX wieku łączy znacznie więcej, niż mogłoby się wydawać. Zbrodnie, których się dopuścili, a czasem „tylko” gwałty, rozboje, zdrady i pomniejsze wiarołomstwa, w nieunikniony sposób prowadzą ich do wspólnego celu, jakim jest najwyższy wymiar kary – niekoniecznie oznaczający tylko śmierć. Zbrodnia i kara nie są wszelako jedynymi motywami eksponowanymi przez Andruchowycza. Nie mniejszą rolę w łańcuchu zdarzeń odgrywa bowiem miłość, której, jak się niejednokrotnie okazuje, z całą pewnością można przypisywać sprawstwo kierownicze. Namiętnościom ulegają zarówno szlacheccy watażkowie, polityczni idealiści, jak i dekadenci końca XIX wieku, wszelkiej maści rebelianci, mistycy czy wyrachowani agenci KGB, by wymienić kilku z przedstawionej przez Autora bogatej galerii oryginałów.

Książka Andruchowycza to barwna mozaika literacka osadzona w galicyjskich realiach, łącząca w sobie stylistykę powieści łotrzykowskiej z elementami rasowego kryminału, czy nawet analizy historycznej bazującej na źródłach. Zabawa formą i dystans, tak typowe dla Autora, widoczne są tu na każdym kroku i twórczo rozwijają jego dorobek w tym zakresie.

Całość w subtelny sposób spaja ostatnia, dziewiąta – a właściwie ósma i pół – opowieść, która ma charakter autobiograficzny. Choć Autor z wielu powodów przyznaje w niej, że „Historia niedokończona przestaje być historią”, to choćby z racji miejsca na ziemi, które opisuje, należy mieć nadzieję, że poszukiwanie prawdy, nawet gorzkiej, fragmentarycznej i względnej, ma swój cel. Bo co innego nam pozostaje, tu w Europie Środkowo-Wschodniej czy gdziekolwiek indziej?

Autorkami przekładu są Ola Hnatiuk i Katarzyna Kotyńska
Tłum. wierszy: Adam Pomorski